Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną, która dotyka coraz większą ilość osób. To zespół zaburzeń metabolicznych, które mają różne podłoże, mogą prowadzić do przewlekłej hiperglikemii oraz do zaburzeń przemiany białek, tłuszczów i węglowodanów. Do tego typu zaburzeń dochodzi w wyniku wadliwego działania insuliny lub jej braku. Cukrzyca może doprowadzić do upośledzenia funkcji lub narządów takich jak serce, nerki, nerwy, oczy, czy naczynia krwionośne. Osoby, które borykają się z tą uciążliwą chorobą, nazywamy diabetykami.
Rodzaje cukrzycy
Cukrzyca może mieć dwie odmiany, pierwsza z nich to cukrzyca typu I, która powstaje w wyniku uszkodzenia komórek trzustki. Układ odpornościowy odbiera je jako obcy organizm i je niszczy. W Ten rodzaj cukrzycy zwykle dotyczy dzieci i ludzi młodych. Choroba postępuje dość szybko, a objawy występują masowo.
Cukrzyca typu II jest drugą odmianą choroby. Charakteryzuję się tendencją do zwiększonego stężenia glukozy we krwi, u której podstaw leży insulinooporność. W pewnym stopniu jest ona dziedziczna, natomiast występują również czynniki jej sprzyjające, takie jak: otyłość, nieprawidłowa dieta, brak aktywności fizycznej, czy nadciśnienie tętnicze. Tutaj objawy są mniej widoczne, dlatego nie od razu zostaje zdiagnozowana.
Czym jest stopa cukrzycowa?
Stopa cukrzycowa to przewlekłe powikłanie cukrzycy, które może skończyć się nawet amputacją kończyny. Zwykle dotyczy osób, u których cukrzyca nie była leczona lub była leczona, ale w nieprawidłowy sposób. Objawia się pojawieniem na stopie owrzodzeń różnego typu, zazwyczaj pod głowami kości śródstopia, na opuszkach palców oraz na pięcie.
Ze względu na rodzaj zaburzeń wyróżnia się:
- stopę cukrzycową neuropatyczną – powstaje w wyniku uszkodzenia nerwów obwodowych. Objawia się uczuciem pieczenia, mrowieniem lub drętwieniem kończyn, które nasila się w porze nocnej. Osoba borykająca się z takim powikłaniem cukrzycy, ma gorsze czucie w stopie lub jego brak. Wtedy nie odczuwa ani temperatury, ani dotyku. Skutkuje to niedostrzeganiem przez nią wszelkich powstałych urazów lub skaleczeń. Cechy stopy cukrzycowej neuropatycznej to: różowy kolor skóry, owłosienie, ocieplenie stopy, wyczuwalne tętno oraz upośledzenie czucia głębokiego. Niewielka bolesność może pojawić się w trakcie spoczynku, natomiast podczas ruchu nie występuję.
- stopę cukrzycową niedokrwienną – w sytuacji, gdy hiperglikemia utrzymuje się przez dłuższy okres czasu, dochodzi do uszkodzenie naczyń krwionośnych. W wyniku niedokrwienia tkanek stopy, dochodzi do zaburzeń ich czynności. Pojawia się wtedy groźne niedotlenienie, które sprawia, że z czasem one obumierają. Skutkiem tego są deformację paznokci, ochłodzenie stopy, zanik owłosienia, stopa staje się sina. Tętno jest niewyczuwalne. Występuje bolesność w ruchu, która nasila się w spoczynku. Czucie głębokie jest zachowane.
- stopę cukrzycową mieszaną (neuropatyczno-niedokrwienną).
Leczenie stopy cukrzycowej
Leczenie stopy cukrzycowej powinno odbywać się przy współpracy różnych specjalistów, takich jak: chirurg, diabetolog, angiolog, dietetyk, fizjoterapeuta, podolog oraz pielęgniarka. Gdy problem zostanie zbagatelizowany i dojdzie do braku leczenia, może się to skończyć amputacją kończyny.
Podstawą leczenia stopy cukrzycowej jest wyrównanie cukrzycy, czyli zmniejszenie stężenia glukozy we krwi i utrzymanie go w odpowiednich granicach. Leczenie tego powikłania cukrzycy jest czasochłonne, kosztowne i trudne. Pacjent powinien być zaopatrzony w indywidualne wkładki ortopedyczne oraz odpowiednie obuwie. Regularnie powinien odwiedzać gabinet podologiczny, w celu bezinwazyjnego usunięcia zrogowaceń oraz prawidłowego obcięcia paznokci. Gdy zmiany naczyniowe są dominujące pacjent powinien być kwalifikowany do specjalistycznych zabiegów naczyniowych. W leczeniu zaawansowanych przypadków stopy cukrzycowej stosuje się bardzo wiele metod leczenia miejscowego ran przewlekłych.
Jaka jest rola podologa w profilaktyce stopy cukrzycowej?
Rola podologa to:
- regularna kontrola stanu stóp,
- usuwanie zrogowaceń oraz profesjonalna pielęgnacja paznokci,
- edukacja pacjenta odnośnie pielęgnacji domowej,
- dobór specjalistycznych preparatów pielęgnacyjnych i odciążeń.
Profilaktyka stopy cukrzycowej
Istnieje kilka wskazówek dotyczących pielęgnacji stopy diabetyka, są to:
- systematyczna kontrola poziomu cukru,
- codzienne dokładne oglądanie stóp,
- noszenie prawidłowo dobranego obuwia,
- codzienne stosowanie preparatów nawilżających i natłuszczających skórę,
- dokładne wycieranie przestrzeni międzypalcowych po kąpieli,
- unikanie ścierania skóry za pomocą tarki lub pumeksu,
- należy unikać stosowania preparatów na bazie kwasów (maść na odciski, skarpetki złuszczające),
- należy nosić indywidualne wkładki ortopedyczne,
- należy nosić skarpetki bezszwowe, bawełniane,
- nie należy chodzić boso,
- należy unikać długiego moczenia stóp w wodzie,
- przed założeniem butów na stopy, należy sprawdzić czy wewnątrz nie znajdują się żadne ostre przedmioty.